Goed voornemen: meer bier drinken. Maar dan wel fijnproeversbier uit de speciaalzaak: barrel aged bier, gerijpt in het vat. Vijf aanraders – plus de verklaring voor die extra laag smaak.
Vers bier is het lekkerst. Bier dat de brouwerij verlaat is bier zoals de brouwer het heeft bedoeld. Waar zou je dan nog op wachten? Bier bederft weliswaar niet – de THT-datum staat er louter op omdat de wet dat voorschrijft, niet omdat het daarna niet meer drinkbaar is – maar verandert wel van smaak als je het lang bewaart. Meestal niet ten goede.
Zeker hoppige bieren, zoals IPA, drink je het liefst zo snel mogelijk na aankoop. Beter gezegd: zo kort mogelijk na de verpakkingsdatum, die door steeds meer brouwerijen op het etiket wordt aangegeven. Bewaar het bier koel en donker. Zonlicht is uit den boze; het balkon is geen goede plek om een krat pils te bewaren.
Toch wordt soms bier dat ‘af’ is expres nog even een tijdje weggelegd. Bij voorkeur in een eikenhouten vat waar al eerder een andere drank in heeft gezeten. Alles is mogelijk: whisky, bourbon, rum, cognac, rode wijn. Doel: een extra laag smaak aanbrengen in het bier. Die extra smaak komt van de vorige bewoner – een gebruikt vat kan in de poriën van het hout nog liters drank bevatten – maar ook van het hout zelf. Eikenhout geeft, zeker als het nog jong is, een vanilleachtige smaak af.
Behalve de smaak krijgt ook het alcoholpercentage een oppepper van zo’n verblijf in een vat; het gaat al gauw richting de dubbele cijfers. Daarom worden voornamelijk de wat robuustere, donkere biertypen gebruikt voor deze techniek, zoals imperial stouts en barley wines. Die kunnen een stootje hebben. Het draait natuurlijk om de balans. De drank mag het bier niet overheersen, maar dient wel een merkbaar stempel op het eindresultaat te drukken. Het antwoord op de vraag wanneer het bier weer uit het vat moet vereist ervaring. En regelmatig proeven.
Vatrijping – de vaak gebruikte Engelse term is barrel aging – is geen goedkope activiteit. Goede vaten kunnen honderden euro’s kosten, en bier dat in opslag ligt, levert geen geld op. Dan bestaat er nog een risico dat het bier geïnfecteerd raakt met micro-organismen, waardoor de inhoud van honderden liters bier ondrinkbaar wordt. Daarom zijn vatgerijpte bieren niet de voordeligste. Neem er dan ook rustig de tijd voor, en deel in deze gure tijden zo’n fles of blik met een naaste. Gedeelde vreugd is dubbele vreugd.
Vatgerijpte bieren kom je praktisch niet tegen in de supermarkt. Ga daarom naar (onafhankelijke) slijterijen of webshops voor onderstaande of soortgelijke bieren. Drink bier, zeker deze typen, niet ijskoud. ‘Het alcoholpercentage is de temperatuur’ is een goede vuistregel.
Meer in de Volkskrant van 2 januari 2023.