En daar was ie dan, het bericht waarvan je wist dat ie zou komen. Of niet. Hoe dan ook, eentje die je wel vaker tegenkomt in de hedendaagse bierelarij: Big Beer X neem belang in Craft Brouwer Y. Dit keer in Nederland, met als lijdende voorwerpen van dienst Heineken en Oedipus.
Lees hier het bericht op nu.nl.
Zoals ook te verwachten waren de reacties op dit nieuws overwegend negatief. Extra pikanterieën waren het aanstaande Carnivale Brettanomyces festival (met Oedipus als een van de locaties) en het vertrek van mede-oprichter Rick Nelson, dat een dag later werd aangekondigd. Genoeg ingrediënten voor een flink potje commotie op de socials dus.
Anyway. Ik vind dit goed nieuws. En wel hierom.
1. Zakelijk gezien is dit een prima zet. Je hebt plannen en ambities, maar je hebt geen geld, en dan verkoop je een deel van het bedrijf om geld los te maken om die plannen waar te maken. Jij het doel, zij de middelen. Simpel. Je verkoopt natuurlijk niet de meerderheid, zodat je zeggenschap houdt over je bedrijf. (Je bent nog te jong, en je bedrijf te klein, om te gaan rentenieren). En je verkoopt aan een partij waar je het goed mee kunt vinden, en je denkt dat de kans op een toekomstig conflict klein is. Allemaal: tick in the box, als ik het bericht zo lees. Nu nog even die plannen en ambities waarmaken. Hou je nu in enen minder van bier? Nee, natuurlijk niet. Nog net zo dol op bier, en in het bijzonder je eigen bier, als altijd.
2. Het betekent dat de bierbusiness weer wat volwassener is geworden. Er wordt nagedacht over continuïteit. Over kwaliteit. Over relevantie. Over toekomst. Ik wil hiermee niet zeggen dat zij die niet met Big Beer in zee gaan dat niet doen, maar soms lijkt het wel alsof brouwerijen alleen maar mogen bestaan als ze voldoen aan het romantische idee dat vooral anderen daar bij hebben. Ieder maakt zijn eigen afwegingen en keuzes, en deze van Oedipus is net zo te respecteren als elke andere. Je klanten bepalen dan of je relevant bent als bedrijf.
3. Jottem, ik kan mijn stokpaardje berijden. Dat er in de Heineken-kroegen nu zomaar Oedipus bier getapt gaat worden (als dat al de bedoeling is; ik ken de details van de overeenkomst niet), naast bijvoorbeeld Lagunitas en Beavertown.
Ik denk trouwens dat 99,9% van de Oedipus-drinkers dit nieuws niet eens zo interesseert. Met name de generatie die is opgegroeid met biervariatie als gegeven, zeg even mijn kinderen – beiden Oedipus-klanten, net als hun vrienden – denkt dat. Denk ik. Heineken? Ok, boeie.
Voorwaarden
Om deze samenwerking daadwerkelijk vruchten af te laten werpen, en nog wel smakelijke ook, moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zoals bij elke ambitie, plan en zakelijk initiatief.
1. Oedipus moet zichzelf kunnen blijven. Het verhaal moet blijven kloppen. Zodra de ‘echtheid’ die de mannen daar hebben gebracht waar ze nu zijn verdwijnt, is het snel afgelopen met Oedipus. Maar wat is dan ‘echtheid’? Dat voel je. Gambrinus verhoede bijvoorbeeld dat Heineken ze als ‘lokaal bier‘ gaat wegzetten. Naast volkomen onbekende namen als ’t Mag en Punt, met een eigen ‘bestel nu voordelig online je eigen logo’-logo. (Wel opmerkelijk: Punt’s Blond heeft brons gewonnen op de Dutch Beer Challenge 2019, en ook Van Vollenhoven uit de Poesiat & Kater brouwerij is in deze ietwat obscure reeks opgenomen. Heineken’s ‘lokaal bier’ is een curieuze disruptie in het ruimte-tijd continuüm van de bierelarij.)
Als Oedipus alleen maar een hol label wordt, een reeks bieren waar geen bloed, zweet en tranen in zit, een biermerk zonder aarding, dan haken precies die mensen af die je nodig hebt. Want hoewel lang niet iedereen er gevoelig voor is, die echtheid, drijft de Oedipus business op mensen die dat wel zijn.
2. Oedipus moet gevrijwaard blijven van wat vaak met een angstaanjagend woord ‘manager’ wordt genoemd. Deze menssoort, vaak weggezet als moderne Golems, als een horde Orks, als een resistance is futile Borg-cube, staat voor alles wat slecht is aan Big Beer. Managers hebben geen liefde voor het bier, kennen het hele begrip überhaupt niet. Kijken alleen naar spreadsheets terwijl ze Chardonnay sippen.
Dat beeld is ernstig overtrokken, want managers zijn gewoon werknemers die een bepaalde rol te vervullen hebben. Een rol die bij sommige brouwerijen in Nederland node wordt gemist. Ik noem geen namen. Ok, eentje dan. Nee, toch niet. Maar een leuk potje bier kunnen brouwen wil nog niet zeggen dat je een bedrijf kunt runnen. (Het wordt toch eens tijd dat we dat gaan inzien hoor. Want de volwassenwording van bierland wordt ernstig gehinderd door nostalgische blikvernauwing, veroorzaakt door een overgevoeligheid voor valse romantiek. Een bierbrouwerij is business.)
Nee, waar ze écht voor moeten worden behoed, is invloed op de bieren die ze maken. En hoe ze die maken. En waarom ze die maken. Kortom, inperkingen op de vrijheid die ze hebben. Als die vrijheid blijft, dan is een managertje er bij alleen maar handig om de dagelijkse niet-bier gerelateerde shit op te lossen. Zijn vaak dure jongens en meisjes, maarja, de baas betaalt.
3. Consumenten en andere klanten van Oedipus moeten misschien wat van hun vooringenomenheid laten varen. Geen moral high ground nemen, maar kijken naar wat Oedipus en Heineken daadwerkelijk gaan doen met het bier en het merk. (En de misstanden van Heineken in Afrika dan, zul je misschien zeggen. Tuurlijk, wetten zijn er om gehandhaafd te worden en gebrek aan ethiek is er om aan de kaak te worden gesteld. Maar laten we de zaken gescheiden houden. Je kunt niet alles stil leggen en compleet verlammen door rekening te houden met al het onrecht van alle bedrijven in alle landen van de wereld. Klinkt dat wat te makkelijk? Ieder hanteert zijn eigen ethiek. Maar de mensen van Oedipus en Heineken die deze deal hebben gesloten zijn niet schuldig. Guilty by association is niet de weg vooruit.)
Voor de rest is en blijft het keihard werken voor team Oedipus. Misschien nu nog wel harder, in plaats van lekker door te sudderen in Noord.
Bestendigheid
Bestendigheid en uitbreiding der biervariatie mensen, daar gaat het om. Voor iedereen; of je nou bier drinkt van een ‘corporate’ of ‘indie’ brouwer. Of een schizofrene mix. En die biervariatie, die wordt niet minder van dit soort nieuws. Oh nee. Alleen maar meer. De indie’s zijn er gekomen ondanks corporate. En die zullen dus ook blijven, zolang daar behoefte aan is. De keuze is aan de consument. Het enige waar het mij om gaat, is dat er een keuze is. Voor zoveel mogelijk mensen, niet alleen voor de mensen die dat schijnbaar het liefst alleen voor zichzelf willen houden. En dit soort ontwikkelingen, is mijn overtuiging, vergroten die keuze. Dispereert niet, maar geniet van bier in al zijn verschijningen.