De bierkalender kent zo van die ankermomenten. Borefts in Bodegraven in september is bijvoorbeeld zo’n vastigheidje. Billie’s in Antwerpen in november mag zich er inmiddels ook toe rekenen. Of om het jaar de Toer de Geuze, in en rond Brussel in het voorjaar. De jaarafsluiting in de sporthal van Wormer niet te vergeten, voor een even hilarisch als relativerend perspectief op onze liefhebberij.
Ook het Zwanze-evenement is zo’n vast moment. Elk jaar maakt Cantillon een bijzondere geuze, en verkoopt die over de hele wereld aan winkels, bars en restaurants waarvan Cantillon vindt dat die mee mogen doen met de ‘malligheid’. Want zoiets is de betekenis van ‘zwanze’, als ik het als Hollander goed begrijp. Een typisch Brusselse vorm van humor. Op Zwanzedag, om 9 uur ’s avonds Brusselse tijd, worden de glazen gevuld. Of de liefhebbers op ettelijke tijdzones afstand dat tijdstip ook aanhouden, en derhalve een tamelijk matineus pintje dienen te verorberen, blijft vooralsnog in nevelen gehuld. Pictures or it didn’t happen, zou ik zeggen.
In Nederland is er één locatie waar het Zwanzebier wordt geschonken. Al meer dan tien edities lang brengt de bekende Amsterdamse bierwinkel De Bierkoning het naar Nederland, die vervolgens een schenkplek kiest. Altijd in Amsterdam overigens. Van te voren een kaartje kopen, ruim voor 9 uur op de Zwanze-plek van keuze zijn en dan met tientallen bierkameraden onder al dan niet luid gejoel het glas heffen. Zo waren we in de afgelopen jaren van de partij bij Butcher’s Tears, Bruut Brouwcafé (tegenwoordig KRUX), Walhalla, de Druif, de afterparty bij In de Wildeman en Taverno Willi Becher.
We dronken door de jaren heen onder andere geuzes met sinaasappel, biet, gerookte mout en oolongthee – lees hier meer over de diverse jaargangen. Wat u zegt, malligheid. Zwanze is een soort carnaval in de wereld van de geuze – traditie en serieuze gezichten zijn belangrijk, maar zwanze houdt de sjeu er in.
Verandering van spijs en locatie doet dat ook. En dus werd het tijd om het dit jaar eens wat anders te doen. Het oog viel op restaurant De Gebrande Winning, sinds een paar jaar stijf bovenaan de Ratebeer-lijst ‘Top Places Beer Destinations‘. Niet alleen van de bierrestaurants, niet alleen van België, nee – van alle bierlocaties van de hele wereld. Da’s niet niks. Zo zetten we koers naar Sint-Truiden, gelegen in Belgisch Limburg, ongeveer halverwege de lijn Brussel-Maastricht.
Zelden hebben we een beter besluit genomen.
De Gebrande Winning, Sint-Truiden
Eerst maar eens die naam. Lang geleden was er een ‘winning’ (boerderij, vrij vertaald) in Sint-Truiden. De bokkenrijders, rondtrekkende bendes plunderaars en dieven, staken daar in 1784 de boel in de brand. Sinds die tijd gaat deze plek door het leven als de Gebrande Winning. Die naam ‘bokkenrijder’ maakt eeuwen later weer een verbinding als Raf Souvereyns een blenderij onder de naam Bokkereyder (nu Bokke) start, en in chef-kok Raf Sainte niet alleen een naamgenoot maar ook een zielsverwant vindt. Beiden vinden ze de weg naar de harten van bier- en gastronomieliefhebbers. De twee Rafs zijn hecht met elkaar, wat onder andere tot uiting komt in de annotatie “Voorlopig hebben we geen groot aanbod aan Bokke. Wij wensen Raf Souvereyns veel beterschap.” op de bierkaart, waar er van Bokke slechts één bier wordt vermeld.
Die bierkaart, dat is trouwens wel een dingetje. Een soort platte houten kist met pagina na pagina aan ultiem bierplezier. Er is een deel dat is dichtgemaakt met een verwachting-verhogend slotje, en met een sleuteltje opengemaakt dient te worden. Wat zich dan openbaart is een duizelingwekkende lijst aan oude, zeldzame en exotische bieren. Het is de meest opwindende bierkaart die ik ooit heb gezien.
Maar we kwamen voor het Zwanzebier. Dat komt stipt om 9 uur, bij het toetje. We genieten tot die tijd van een fles Antidoot L’Ambigu Riesling, bottle-sharen wat met de tafel naast ons, en drinken een glas Cantillon Vin Jaune en een Cantillon Grenache Noir bij de gerechten die de keukenbrigade ons voorzet. Echt Belgische gerechten. Ze dragen een eigen soort ongecompliceerd genieten met zich mee. Smakelijk, puur, vol, no-nonsense, op ongekunstelde en onvoorwaardelijke wijze voldoening gevend. Gerechten die geen aanwijs-pinkje nodig hebben. Boven alles met liefde bereid.
Oja, de Zwanze 2022 was met zwarte peper.
Het Zwanze-menu
Als alles er op zit komt een heer vragen of we misschien de kelder even willen zien. Het blijkt de vader van Raf Sainte te zijn, Marcel. Hij leidt ons binnen in het gewelf waar hij al acht jaar bezig is een indrukwekkende verzameling bier aan te leggen. Eindeloze stellingen met Orval, Westvleteren, Bokke, Antidoot, Bofkont, h.ertie, Girardin, 3 Fonteinen, Kemker en meer. Nederland is vertegenwoordigd met Tommie Sjef, Vandenbroek en La Trappe. Wat er verkocht mag worden, wordt door hem bepaald – niemand anders dan hijzelf komt aan de bieren.
De volgende ochtend keren we nog even terug naar de Zepperenweg, om de achter het restaurant gelegen drankenwinkel Ad Fundum te bezoeken. Ik vind er bieren van De HopHemel, een huurbrouwerij uit Zepperen (Sint-Truiden), en stop ze in de winkelmand. Raf, die ook in de winkel aanwezig is, lacht als hij dat ziet. Blijkt dat de brouwers ons tijdens de Zwanze-avond aan tafel hebben bediend! Malligheid. Die zaterdag kregen ze de sleutels van de locatie in Hasselt die hun brouwerij alsmede taproom moet worden.
Het is duidelijk. We zijn nog lang niet klaar in Belgisch Limburg.
De schatkamer van Marcel
Zo oud, dat niemand weet hoe oud
In de shop Ad Fundum