Lekker weg in eigen land

Tijd: oktober 2023.
Plaats: Heijenrath, Limburg.
Waarom: een weekje verpozen.
Vraag: valt er wat te bieren aldaar?
Antwoord: lees verder.
(Eigen land? Buitenland? Dat maakt in dit land niet zo veel uit. ’t Is land.)

Teuven, België

De oudere jongeren onder ons kunnen zich het gedoetje in de jaren ’80 nog wel herinneren. Een Belgische burgemeester in de Voerstreek die weigerde Nederlands te spreken, terwijl dat ambtshalve wel van hem verwacht werd. Vechtpartijen, politiehelikopters… kennelijk zit de taalstrijd diep. En als je op de kaart kijkt ziet het er ook wel gek uit. Een gebiedje direct onder (Nederlands) Limburg dat bestuurlijk bij de (Belgische) provincie Limburg werd gevoegd, als gevolg van een administratieve herindeling in de jaren ’60. Een Vlaamse exclave in de (Franstalige) provincie Luik.

De spanningen van toen lijken voorbij, maar dat sommige lieden dit nog altijd na aan het hart ligt blijkt uit enkele uitingen die we op pad in deze streek tegenkomen. Weg met Fourons! Non, c’est un village Wallon!

De Zotte Lambiek

België op zijn smalst? Cafébaas Guido Spronck van De Zotte Lambiek in Teuven haalt zijn schouders op. De opvolger van de partij van de burgemeester van destijds, Retour à Liège, bestaat nog altijd maar speelt een marginale rol in de lokale verkiezingen. Zelf kan hij prima overweg met Walen. Misschien komen ze wat stug over als je ze nog niet kent, maar als het ijs gebroken is – Frans spreken is daarbij cruciaal, begreep Guido al snel – is het vertrouwen groot.

Zo kon hij op een stampdrukke zaterdagmiddag in zijn café een beroep doen op een bierhandel in het vlakbij gelegen Aubel om zijn problemen met koolzuur voor de tap én biervoorraad op te lossen. Betalen? Iets tekenen? Welnee joh, dat doen we later wel. Een handdruk is genoeg. Bonne chance et au revoir. Sinds dat moment kunnen Walen niet meer stuk bij Guido.

Het verklaart misschien waarom De Zotte Lambiek (heerlijk ontspannen plek in de tuin van een woonhuis, rijkelijk gedecoreerd met tekeningen van Suske en Wiske’s Lambiek die voorzien zijn van gelegenheidsteksten, en een eindeloze verzameling parafernalia) op Waalse brouwerijen is gericht. Bijvoorbeeld Grain d’Orge; we drinken de Brice. Kruidig blond. Sowieso houden Walen meer van kruidelarij in hun bier dan Vlamingen, volgens Guido. Nog een reden om de blik zuidwaarts te houden.

Moeder de Gans

Zo’n nietig stipje op de kaart als Teuven is, zo veel heeft het te bieden voor de toerist. Want voor een hapje kunnen we terecht bij Moeder de Gans even verderop in het dorp. Het weer is prachtig en dus wordt het terras op de binnenplaats van dit bonte complex aan gebouwen uit diverse tijden eer aangedaan.

Ook hier is de bierkeuze fraai te noemen. Het eigen bier wordt bij Duvel Moortgat gemaakt en met volle egards behandeld; zelfs het pils wordt hier in een wijnglas geserveerd. De gehaktballen in witbier-witlofsaus zullen ons nog lang bijblijven.

Café Modern

Wordt het nóg Belgischer in Teuven? Ja, dat wordt het. Bij Café Modern, gehuisvest in een oud schoolgebouwtje. Helemaal achterin is een klaslokaal ingericht als een net restaurant, met het originele schoolbord inclusief de laatste tekening van de laatste schooljuf. Het middengedeelte is voor de keuken, en voorin is een kroeg met een hilarisch dansorgel. Ik krijg een flashback naar de jaren ’70 toen bij de V&D een soort van muziekkast stond waar na inworp van een muntstuk (een kwartje? een gulden?) een orkest van aapjes een vrolijke deun ten gehore brachten.

Groot is onze vreugde dan ook als een gezelschap bestaande uit bompa, bomma en twee kleinkinderen binnenkomt. Zodra de consumpties op tafel staan wordt er een euro tevoorschijn gehaald om het orgel tot leven te wekken. De kinderen dansen er op los en iets heimelijker genieten wij mee van dit multimediale spektakel.

Ook hier een eigen bier: een tripel die bij brouwerij Broeder Jacob wordt gebrouwen. De sfeer is gemoedelijk, dorps, familiair. Het decor is opgebouwd met elementen die in de jaren vijftig voor modern doorgingen. We zouden nog langer willen blijven om de keuken te beproeven. De plannen dicteren echter anders. Maar iets zegt me dat het niet voor het laatst is dat we hier zijn.

Maastricht

Café Frape

Maastricht is Nederland, maar ook Buitenland. Zeker voor ons randstedelingen. Kan het dan dat je neerstrijkt op een terras aan de oevers van de Maas en je onmiddellijk wordt opgenomen in het gemeenschappelijk gekeuvel en geklets? Ja, dat kan. Bij Café Frape. Het is gelegen aan Het Bat, dus heel direct aan de Maas ligt het nu ook weer niet, maar de Sint Servaasbrug valt binnen het blikveld. Vroeger, of misschien nu nog wel, heette het cafe kennelijk Proeflokaal Het Bat, aan de raamdecoratie te zien. Volgende keer eens vragen hoe dat nou zit.

De uitbater heeft een bijzonder kalme uitstraling. Gevalletje stille wateren, diepe gronden. Sereen, is misschien wel het woord. Deze man moet een bierkelder hebben om u tegen te zeggen. Want de toch al niet zuinige bierkaart die op de tafeltjes ligt is maar het topje van de ijsberg. Als ik een beetje provocerend vraag of hij nog iets ‘buiten de kaart om’ heeft, is het antwoord simpelweg een vraag terug: wat had u gehad willen hebben? Na mijn bekentenis dat brouwerij De Ranke een speciaal plekje in mijn hart heeft, somt de Limburgse Boeddha een reeks bieren op van deze brouwerij die allemaal beschikbaar zijn. Met een XX Bitter word ik helemaal zen.

Dat gezellig meekletsen komt vooral dankzij terraszitter Peter, die als bijnaam Amsi heeft. Het verhaal daarachter is volgens hem te saai om te vertellen. Maar deze geboren Belgisch Limburger (“ik voel me geen Belg of Vlaming, ik ben Limburger”) heeft een duidelijke voorliefde voor Nederland. Jiskefet, Koot en Bie – hij kent ze allemaal. Hij zit aan een flesje Orangina als we naast hem neerstrijken, maar als hij er achter komt dat er Val Dieu Grand Cru op tap staat wordt die er fluks bij besteld.

Het huisbier is de ‘hoppy pale house ale’ Frapeterke die bij Perron Bieren in Lanaken (België) wordt gemaakt. Staat te boek als een IPA. Dat u niet denkt dat hier alleen de klassieke Belgische stijlen te vinden zijn. De bierkaart bij Frape is zo divers als het internationale bierlandschap zelve. Gast na gast schuift aan op het zonnige terras en Peter wordt steeds enthousiaster als hij weer iemand uit een andere windstreek ontdekt. Maastrichtenaren, mensen uit de Westhoek, en zelfs twee echte Hollanders dus.

Eerlijk is eerlijk, de gemiddelde leeftijd is niet echt laag. Het is daarom maar goed dat er bij de deur en op het toilet voldoende handgrepen zijn gemonteerd. Want ook zonder een glaasje Val Dieu te veel zit een ongeluk in een klein hoekje.

Witloof

Even verderop vinden we Witloof, een Belgisch restaurant dat serieus met bierpairings is begaan. De menukaart bevat bij elk gerecht naast de gebruikelijke informatie ook een reeks getallen, en die getallen corresponderen met bieren op de enorme bierkaart. Wel even puzzelen, want door diverse wijzigingen in het assortiment staat niet alles op volgorde. Gelukkig kun je ook het vriendelijke en kundige personeel om suggesties vragen.

Welk bier je ook kiest, je krijgt het van te voren even te proeven voordat het hele flesje wordt uitgeschonken. Wat er gebeurt als je vervolgens “mwêh” zegt weet ik niet, want a) was het niet nodig en b) durfden we dat niet te doen. Liefde voor het bier staat hier voorop (samen met liefde voor lekker eten overigens, want dat konijntje met pruimen op de wijze van ons bomma was toch wel erg mals) – als iemand ook maar éven van het idee om een Leffe of Kasteelbier te bestellen kan worden afgeholpen zal men het niet laten…

Aken, Duitsland

Domkeller

Met je Nederlandse OV-chipkaart in de bus naar Aken (en weer terug). Het kan allemaal in deze grensstreek waar je overal Nederlands, Frans én Duits hoort, waar je in deze drielandenregio ook bent.

Romantische ideeën bij het horen van de naam Aken zijn zeker mogelijk, maar hou bij een bezoek aan de stad dan wel even de ogen dicht voordat men in de Altstadt is aanbeland. Want Aken blinkt niet uit in schoonheid. Snel op zoek naar een kroeg dan maar, en zo komen we terecht in de Domkeller. We zitten achterin de zaak en hoewel op straatniveau is het donker, bruin en erg, ehm, kelderachtig. We drinken er bieren van Bahkauv Brew. Het standbeeld van het mythische wezen Bahkauv staat even verderop.

Gulpen, Limburg

Gulpener BrouwLokaal

Het is een drukte van belang op de Rijksweg in Gulpen, zo ter hoogte van nummer 16. Niet alleen van verkeer op die weg, maar zeker ook met voetgangers die daar willen oversteken. Want de panden van de Gulpener Bierbrouwerij vormen de omlijsting van deze weg aan beide kanten. Kantoren, distributie, brouwerij en natuurlijk het BrouwLokaal.

Daar strijken we deze dagen meerdere malen neer voor een stukje vlaai, een eenvoudige maar smaakvolle maaltijd en natuurlijk een glaasje of twee. Op loopafstand van onze accommodatie, zeiden we van te voren heel dapper tegen elkaar. Maar die bus is toch wel verrekte handig hoor.

De microbrouwerij maakt verrassende dingen, zoals een saison met aalbes. Die gaat mee naar huis. Net als wat flessen Mestreechs Aajt. Da’s wel een wat zuurder bier hoor, waarschuwt het meisje van de bediening tot twee keer toe als we die bestellen. Voor de afgeharde bierdrinker valt dat best mee, maar toch goed dat het gezegd wordt.

Schinnen, Limburg

Bie de Bron (Alfa)

Op de weg terug naar het hoge noorden komen we als vanzelf bij de bron uit. Die van Alfa welteverstaan, die onder de naam Bie de Bron een meer dan puike taproom hebben neergezet. Schuin tegenover de brouwerij staat ie, splintertjenieuw (2021), en het zou zo de nieuwste locatie van een ultrahippe Amerikaanse brouwerij kunnen zijn.

Wat we er drinken? Krachtig Dort natuurlijk. Alfa is een van de weinigen, zo niet de enige, die nog gewoon lekker dort blijft maken. Een trotse, onafhankelijke brouwerij die het bier brouwt dat bij Limburg hoort. Hulde!

Met een soxpack Alfa sokken en een sixpack dort onder de arm laten we Limburg achter ons en trekken we huiswaarts.

Of er wat valt te bieren daar in Zuid-Limburg en omstreken?

Wat dacht je zelf?