ijf bier! De Volkskrant is gestopt met de vaste bierrubriek in het magazine, maar ik blijf de vijf-bieren-rond-een-thema stukjes gewoon schrijven. Dan zet ik ze wel op m’n blog. Die delicate schrijversvingertjes moeten in beweging blijven, nietwaar. Van stilstand verkroepoekt de boel maar. Daarom: Ober! Vijf bier!
Twintig jaar geleden woonden we met ons gezin in de Verenigde Staten. In het noordoostelijk deel, New Hampshire om precies te zijn. En hoewel we tijdens eerdere vakanties in dat land al menig brewpub hadden bezocht en we dus wel wisten dat bier in de VS meer is dan Budweiser en Coors, was het toch een aangename verrassing om het bieraanbod in de gewone supermarkt (Shaw’s, Market Basket, Walmart) te zien: Summer Beer, Boston Lager, Shoals Pale Ale, Pumpkin Ale en nog veel meer – de keuze was reuze. Opvallend was een bier met een mysterieus drieletterig acroniem: IPA. Het was het bier met het meest afwijkende smaakprofiel van alles wat er te koop was, maar ik wende er snel aan en het werd een favoriet. Regionale brouwerijen van dienst: Harpoon, Smuttynose, Magic Hat, Shipyard, Red Hook en het toen ook al grote Boston Beer (van het Samuel Adams bier).
Het bier was te koop in dozen van 12 of 24 flesjes. Vaak in gevarieerde samenstelling: drie of vier soorten bij elkaar. Ideaal voor de nieuwsgierige bierliefhebber uit Nederland. (Ik vraag me nog altijd af waarom Nederlandse craft brouwers en winkeliers dit niet handiger aanpakken voor hun klandizie. Al dat geklooi met losse flesjes en blikjes is een conversiekiller van formaat.) Het was ook ideaal voor de vrijmibo op het kantoor waar ik toen werkte, want dit bier kwam daar gewoon op tafel. Naast de Bud Light vond je dan ook flesjes Red Hook ESB of Harpoon IPA in de cooler. Heerlijk bij de buffalo wings en tortillachips.
Daarom: vijf Amerikanen. Want uit dat land, waar we ons zo graag aan spiegelen ondanks de gelijktijdige afkeer die we ervoor voelen, komt ook de moderne bierrenaissance. Geen revolutie, welnee. Want al meer dan veertig jaar neemt daar de biervariatie toe, en dient als inspiratie en aanjager voor de rest van de wereld. Want alle bierpioniers uit de Oude Wereld ten spijt, zonder Amerikaanse craft brouwerijen was de kans groot geweest dat we nu nog met een linnen tasje om de nek op een muf bockbierfestival hadden staan miezeren.
(Dit is de laatste Vijf Bier. Tijd om te stoppen – de rubriek in Volkskrant magazine gaat niet terugkomen, en formats hebben sowieso een beperkte houdbaarheid.)
The Alchemist Heady Topper (Stowe, Vermont)
Amerikaanse brouwers hebben niet alleen de stijlen uit Europa herontdekt, ze maken er ook nieuw varianten van. Neem IPA: het verhaal van de Engelse oorsprong is vaak verteld (nee mensen, het komt niet uit India, het ging er naar toe, net als – in veel grotere hoeveelheden – porter, en nee mensen, het is niet speciaal uitgevonden voor de bootreis) maar IPA zoals we die nu kennen is een Amerikaans product. In New England werd een ‘hazy’ variant geboren waarmee The Alchemist naam en faam verwierf. Bij een bezoek aan de brouwerij in 2017 in het pittoreske Stowe maakten we ons met een complimentary glaasje Heady Topper in de hand vrolijk over de fantasierijke merchandise van de brouwerij: zeep, hete saus en hondenriemen.
Goose Island Bourbon County Brand Stout (Chicago, Illinois)
Of het de eerste was weet ik niet, maar het is wel de bekendste als het gaat om barrel aging: brouwerij Goose Island uit Chicago. Al in 1992 begonnen ze met vullen van bourbon vaten met hun zwaarste stout. Men kreeg er snel aardigheid in, en de verzameling groeide uit tot meer dan tienduizend vaten. En dan zijn die voor de ‘wild ladies’ – de afdeling ‘zure’ bieren van Goose – nog niet eens meegerekend. Die twee domeinen worden in de barrelroom (zeg maar pakhuis) overigens streng gescheiden van elkaar, inclusief desinfectiematten en talrijke waarschuwingen. Barrel aging of vatrijping, het bewaren van uitvergist bier in een houten vat waar andere drank in heeft gezeten in de hoop op een goede werking van de magische formule 1+1=3, is tegenwoordig een alom gebezigde praktijk.
Anchor Steam Beer (San Francisco, Californië)
Anchor is de oervader van modern Amerikaans craft bier, en het Steam Beer is het oerbier uit Anchor’s assortiment. Het is bier met een stamboom die teruggaat naar de tijd van de goudzoekerij, toen deze originele Amerikaanse biervorm ontstond door het gebruik van ondergist op bovengistende temperaturen. Anchor heeft de term Steam Beer vastgelegd; als algemene soortnaam voor dit type bier is nu California Common in gebruik. Anchor mag dan niet op het hoofdpodium staan in het hedendaagse craft bier toneel, af en toe een eerbetoon brengen aan deze brouwerij is bijkans een morele verplichting van elke bier geek, liefhebber of aficionado.
Founders KBS (Grand Rapids, Michigan)
Dit is nou een mooi voorbeeld van de snelheid waarmee de biervariatie tot ons komt. Nu ‘gewoon’ te koop in Nederland, maar nog maar een paar jaar geleden was dit bier een soort heilige graal. Ik herinner me een bierreis naar Barcelona, waar we KBS vonden in de winkel van Beercab en het ook kochten. Mee in het vliegtuig werd lastig en kostbaar, dus daar zaten we dan op de ochtend van ons vertrek naar huis, op een bankje aan de haven, in het zonnetje van een flesje KBS uit het festivalglas te genieten. Jimmy Fallon wist het al: Thank you craft beer breweries, for making my drinking problem seem like a neat hobby.
Russian River Pliny the Elder (Santa Rosa, Californië)
Een van de meest blije momenten in mijn leven als biergekkie betrof een stuk pizza met een glas bier. Dat was in de brewpub van Russian River, aan de 4th street in Santa Rosa, Californië. Die pizza werd twee meter verderop bereid door vrolijk zingende koks, en dat glas bier betrof Pliny the Elder. De ultieme IPA, volgens sommigen. Nou, ik ga daar niet over twisten. Bepaalde namen krijgen een magische klank, niet in de laatste plaats omdat ze zo ver en onbereikbaar lijken. Maar dan zit je op een mooie dag in juli toch zomaar aan die pizza en die Pliny. De volgende ochtend nog even langs voor wat flessen kakelvers bier mee naar huis. Geluk zit in de kleine dingen.